Υποταγή ή κυριαρχία; Η προσέγγισή σου στο σεξ ίσως δείχνει τη θέση σου στην κοινωνία

Μια νέα επιστημονική μελέτη που δημοσιεύεται στο περιοδικό Deviant Behavior εξετάζει πώς οι σεξουαλικές προτιμήσεις που σχετίζονται με την κυριαρχία και την υποταγή (BDSM) αντανακλούν – ή και επεκτείνουν – τη θέση ενός ατόμου μέσα στην κοινωνία και στις προσωπικές του σχέσεις. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι όσοι τείνουν να είναι πιο υποτακτικοί στην καθημερινότητά τους, συχνά βιώνουν ανάλογη θέση και μέσα στη σχέση τους, ενώ συνδέονται με χαμηλότερο μορφωτικό επίπεδο και κοινωνικό κύρος.

Όπως αναφέρεται στο PsyPost, η έρευνα επιχείρησε να εξηγήσει πώς οι ρόλοι εξουσίας στο σεξ (όπως στο BDSM) συνδέονται με αντίστοιχες συμπεριφορές των ατόμων και εκτός της ερωτικής του ζωής. Προηγούμενες μελέτες είχαν ήδη δείξει ότι η «κυριαρχική» ή «υποτακτική» προσωπικότητα ενός ανθρώπου συχνά αντανακλάται και στις ερωτικές του προτιμήσεις. Εκείνο που παρέμενε ασαφές ήταν κατά πόσο οι ρόλοι αυτοί μεταφέρονται και στις σχέσεις εκτός υπνοδωματίου ή ακόμη και στην κοινωνική ζωή.

Πώς μετρήθηκε η ιεραρχία στις σχέσεις και στην καθημερινότητα

Πολλοί που ασχολούνται με το BDSM διαχωρίζουν καθαρά τους ρόλους που υιοθετούν στο σεξ από εκείνους που έχουν στη σχέση τους. Κάποιοι διατηρούν μια ήπια μορφή ιεραρχίας σε καθημερινή βάση, ενώ άλλοι την περιορίζουν αποκλειστικά στην ερωτική πράξη. Για να κατανοήσουν αυτό το φάσμα, οι ερευνητές συνέλεξαν δεδομένα από 421 άτομα – ετεροφυλόφιλα και αμφιφυλόφιλα – που συμμετείχαν ενεργά σε τέτοιες πρακτικές.

Οι συμμετέχοντες απάντησαν σε ερωτήσεις σχετικά με την εκπαίδευσή τους, την κοινωνική τους θέση, αλλά και το πώς βιώνουν την ιεραρχία τόσο κατά τη διάρκεια του σεξ όσο και στη σχέση τους εκτός αυτού. Χρησιμοποιήθηκε επίσης μια ειδική κλίμακα, η λεγόμενη “Life Scale”, για να μετρηθεί το πόσο συχνά αισθάνονται ότι η γνώμη τους αγνοείται ή ότι υποτάσσονται στους άλλους στην καθημερινή ζωή.

Στη συνέχεια, οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε τέσσερις ομάδες: εκείνους που διεγείρονται από την κυριαρχία, εκείνους που προτιμούν την υποταγή, τους «Switch», δηλαδή αυτούς που εναλλάσσουν ρόλους, και όσους δεν συνδέουν τη σεξουαλική τους διέγερση με ιεραρχία. Η στατιστική ανάλυση έδειξε ότι οι σεξουαλικές προτιμήσεις αντικατοπτρίζουν σε σημαντικό βαθμό τη γενικότερη στάση ζωής.

Περίπου οι μισοί από όσους προτιμούσαν τον ρόλο του «κυρίαρχου» ανέφεραν ότι ένιωθαν υπεροχή έναντι του συντρόφου τους και εκτός σεξουαλικής πράξης, ενώ σχεδόν οι μισοί από τους «υποτακτικούς» βίωναν αντίστοιχα αίσθημα υποταγής και στη σχέση τους γενικότερα. Για τους «Switches», το μοτίβο ήταν διαφορετικό: αν και κατά τη διάρκεια του σεξ ένιωθαν και τους δύο ρόλους, εκτός υπνοδωματίου οι περισσότεροι δήλωναν ότι δεν ένιωθαν ιεραρχία μέσα στη σχέση.

Αξιοσημείωτο είναι ότι ακόμη και όσοι δεν είχαν ιδιαίτερη προτίμηση σε ρόλους εξουσίας, σε ποσοστό 60%, βίωσαν τέτοια συναισθήματα κατά τη διάρκεια του σεξ. Παρ’ όλα αυτά, οι περισσότεροι από αυτούς δεν μετέφεραν αυτή τη δυναμική στην καθημερινή τους σχέση.

Ο ρόλος στο σεξ «βγαίνει» και στη ζωή

Τα στατιστικά δεδομένα έδειξαν μια σαφή τάση: όσο πιο έντονα ένα άτομο βιώνει υποταγή μέσα στη σχέση του, τόσο περισσότερο δηλώνει ότι αισθάνεται υποδεέστερο και στις κοινωνικές του αλληλεπιδράσεις. Το αντίθετο συμβαίνει με όσους αναφέρουν κυριαρχία – παρουσιάζουν χαμηλότερα επίπεδα υποτακτικότητας στην κοινωνική ζωή. Επίσης, όσοι είχαν χαμηλότερο μορφωτικό επίπεδο και οικονομική κατάσταση ή ήταν κάτω των 55 ετών, έτειναν να εμφανίζουν υψηλότερα ποσοστά υποταγής.

Ενδιαφέρον είναι ότι το φύλο δεν φάνηκε να παίζει καθοριστικό ρόλο. Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι οι ίδιες ιεραρχικές τάσεις εμφανίζονται τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες, ενισχύοντας τη θεωρία ότι η θέση που παίρνουμε μέσα στη σχέση μας συχνά καθρεφτίζει τη θέση που κατέχουμε στην κοινωνία. Με άλλα λόγια, η «ισορροπία δυνάμεων» στο σεξ και στη σχέση δεν λειτουργεί απαραίτητα ως αντιστάθμισμα μιας κοινωνικής ανισότητας, αλλά συχνά ως αντανάκλασή της.

Τι σημαίνουν τα ευρήματα για την ψυχολογία και τις σχέσεις μας

Η μελέτη, παρά τους περιορισμούς της (όπως η χρήση διαδικτυακού δείγματος κυρίως από κοινότητες του BDSM), φωτίζει μια σημαντική ψυχολογική πραγματικότητα: ότι οι άνθρωποι τείνουν να διατηρούν ένα σταθερό μοτίβο συμπεριφοράς απέναντι στην εξουσία – είτε μέσα στο σπίτι είτε στην κοινωνία. Οι επιστήμονες υπογραμμίζουν ότι η κατανόηση αυτής της τάσης μπορεί να βοηθήσει ψυχολόγους και θεραπευτές να εντοπίσουν σημάδια ευαλωτότητας ή ανάγκης για υποστήριξη.